زیگورات چعازنبیل

اگر تاریخ ایلامی‌ها و تمدن باستانی آن‌ها را شنیده باشید، احتمالاً نام چغازنبیل نیز به گوشتان رسیده یا حتی درباره آن خوانده‌اید. محوطهٔ چغازنبیل در واقع یک شهر باقیمانده از دوران ایلامی است که دارای وسعتی بالغ بر ۱۰۰ هکتار می‌باشد. زیگورات چغازنبیل یا همان معبد چغازنبیل، یک بنا منحصر به فرد، شگفت‌آور و نمادین است که به‌عنوان مهم‌ترین بنا باقی‌مانده از این شهر باستانی شناخته می‌شود.

این شهر، در نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد به دستور یکی از قدرتمندترین پادشاهان ایلامی ساخته شد و در سال ۶۴۰ پیش از میلاد، به فرمان آشور بانی‌پال، پادشاه آشوری‌ها، در جنگ با هومبان هالتاش، آخرین شاه ایلام، ویران گردید.

علت نام‌گذاری معبد چغازنبیل

زمان کشف چغازنبیل، پیش از تحقیقات علمی و باستان‌شناسی این محوطه، زمینی به شکل یک تپه بزرگ و به شکل یک سبد بازگشته بود و به همین دلیل به نام “چغازنبیل” شناخته شد. شما میتوانید بلیط پرواز تهران ایلام یا بلیط چارتر تهران کرمانشاه را از سایت خرید بلیط پرواز اس چارتر خریداری کنید.

این نام از ترکیب دو واژه “چُغا” که در زبان لری به معنای تپه است و “زنبیل” که به معنای سبد است، آمده ولی نام اصلی این مکان بر اساس آجرنوشته‌ها و کتیبه‌هایی که از این محوطه به دست آمده، به زبان ایلامی به “ال-اونتاش” (Al Untash) و به زبان اکدی به “دور اونتاش” (Dur Untash) می‌باشد.

این نوشته‌ها مفصل توضیح می‌دهند که این شهر در دوران اوج امپراتوری ایلام به دستور اونتاش ناپیریشا، یکی از پادشاهان برجسته این امپراتوری، احداث یافته و به همین دلیل مردم آن را ال اونتاش یعنی شهر یا قلعه اونتاش می‌خوانستند.

داستان زیگورات چغازنبیل

در زمانی که امپراتوری ایلام به حاکمیت مادها در ایران پیش از دوره مادها قرار داشت، یکی از مشهورترین پادشاهان این امپراتوری به نام اونتاش گال، در سال ۱۲۵۰ پیش از میلاد دستور ساخت یک شهر مذهبی و سلطنتی به نام دوراونتاش در نزدیکی رودخانه دز و در محدوده شهر باستانی شوش صادر کرد.

این شهر و معابد آن به منظور پرستش دو خدای مهم و حامی امپراتوری ایلام، یعنی ناپیریشاه (خدای شهر انشان) و این شوشینک (حامی شهر شوش) بنا شد. این مکان مراسم‌های آیینی را برگزار می‌کرد و به عنوان محل سکونت دائمی نیز خدمت می‌کرد. در این شهر، سه حصار تو در تو با هفت دروازه ساخته شد و در این بین، کاخ‌ها، معابد، و سازه‌های مختلفی قرار داشتند. محله شاهی: محله شاهی میان حصار بیرونی و حصار میانی واقع شده است.

این محدوده شامل کاخ شماره سه، کاخ شماره دو، کاخ-آرامگاه، و معبدی خشتی به نام نوسکو است. در این محله، واحدهای مسکونی ساده در شمال و قبور پراکنده نیز وجود دارند. کاخ-آرامگاه دارای پنج سرداب آجری است که در زیر سه اتاق آن قرار دارد و از آجر و ملاط، قیر طبیعی و گچ ساخته شده‌اند. این کاخ شامل آجرهای لعابدار منقوش، نقاشی‌های دیواری، گل‌میخ‌های لعاب‌دار، تابلوهای تزیینی موزاییکی، و درهای تزیین شده با شیشه‌های رنگی و حوضچه سنگی می‌باشد.

محله تمنوس: فاصله میان حصار میانی تا حصار درونی، محله تمنوس یا محوطه مقدس نام دارد. این محدوده شامل معابد مختلفی برای الهه‌ها و خدایان ایلامی و خدایان فرهنگ‌های دیگر است.

این محله به دلیل وجود معابد ۱۰ و تخته‌های آجری کتیبه‌دار، به عنوان محوطه مقدس شناخته می‌شود. معابد بیشتری در این محله طراحی شده بود که به دلیل مرگ شاه نیمه‌کاره، ساخت آن‌ها به تاخیر افتاده است.